Tentoonstellingen & educatie

‘Leraren en docenten in opleiding zijn doorgaans degenen die de Indische geschiedenis als eerste onder de aandacht van leerlingen brengen, zeker als leerlingen van huis uit zelf geen binding met deze geschiedenis hebben. Daarom vormen docenten en docenten in opleiding een belangrijke doelgroep van het IHC. Via het ontwikkelen van lesmateriaal en het organiseren van bijscholingsdagen willen we hen de juiste tools reiken om de koloniale geschiedenis vanuit verschillende perspectieven te belichten.’ – Ardjuna Candotti, educatie & tentoonstellingen

Educatie

2017 stond in het teken van intensieve samenwerking met onderwijs en culturele partners met als doel om leerlingen, studenten en docenten (in opleiding) – de verhalenvertellers en geschiedenisonderwijzers van de toekomst, en daarmee een belangrijke doelgroep van het IHC – te doordringen van het belang van kennis van de koloniale geschiedenis, het Indische verhaal en dekolonisatie. Hiertoe werden diverse educatieve programma’s opgezet en (na)scholingsdagen georganiseerd.

Leerlingen in het voortgezet onderwijs leren over de geschiedenis van Nederlands-Indië via door het IHC ontwikkeld lesmateriaal.

Een greep:

- Eind juni vond er een nascholingsdag over dekolonisatie plaats in samenwerking met Uitgeverij Malmberg, uitgever van diverse geschiedenislesmethoden. Doel van deze dag was om docenten geschiedenis te inspireren de dekolonisatiegeschiedenis vanuit meerdere perspectieven te belichten. Hoogleraar Remco Raben benadrukte tijdens deze dag het belang van het onderwijzen van koloniale geschiedenis, onderzoeker/journalist Anne-Lot Hoek lichtte de dekolonisatieoorlog vanuit Nederlands én Indonesisch perspectief toe. Veel docenten woonden de nascholingsdag bij en de reacties waren zeer positief.

IHC’s Ardjuna Candotti tijdens de nascholingsdag Oorlog & Dekolonisatie voor docenten in het middelbaar onderwijs. Foto: Geerst Snoeijer.

- In november verleende het IHC samenwerking aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei, dat met een aantal partners een nascholingsdag Oorlog & Dekolonisatie organiseerde, waarbij Prof.dr Remco Raben een keynote lezing over het belang van onderwijs over kolonialisme verzorgde, gevolgd door een Q&A met dr. Rémy Limpach over geweld tijdens de dekolonisatieoorlog. Dr Esther Captain hield een presentatie over de deelstudie naar de Bersiap-periode binnen het onderzoek Dekolonisatie, Geweld en Oorlog in Indonesië (1940-1945). In middag waren er rondleidingen door de tentoonstelling ‘Het verhaal van Indië’ op museum Bronbeek, en werksessies geleid door sprekers uit binnen- en buitenland. Het IHC verzorgde op deze dag de rondleidingen langs de tentoonstelling en twee werksessies over het IHC project ‘Koloniale sporen in mijn buurt’. Meer dan honderd mensen woonden de dag bij en de reacties waren lovend.

Jongeren en ouderen ontmoeten elkaar en wisselen verhalen over de geschiedenis van Nederlands-Indië uit tijdens het IHC-onderwijsproject ‘Koloniale sporen in mijn buurt’.

Koloniale sporen in mijn buurt

• 5 masterclasses • doelgroep: onderbouw voortgezet onderwijs • doel: binding met het verhaal van Indië • 9 ouderen • 1 klas vol leerlingen • eindpresentatie in het Scheepvaartmuseum Amsterdam op 3 juli 2017

In het onderwijsprogramma ‘Koloniale sporen in mijn buurt’ bundelde het IHC haar krachten met Stichting In Mijn Buurt en Educatie Studio om leerlingen van het Montessori Lyceum Amsterdam in contact te brengen met generaties die de oorlog in Nederlands-Indië meemaakten. Indische en Surinaamse ouderen deelden hierbij hun persoonlijke verhalen over de koloniale (oorlogs)geschiedenis en de erfenis van Nederlands-Indië en Suriname. Via een vijftal masterclasses onder leiding van historici, getuigen, journalisten en speechcoaches werden de leerlingen vervolgens opgeleid tot erfgoeddragers die de verhalen die zij uit de eerste hand hebben gehoord en de inzichten die zij hieruit verkregen hebben aan anderen door te kunnen vertellen. De bijzondere eindpresentatie in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam was een groot succes. In 2018 zal ‘Koloniale sporen in mijn buurt’ ook in andere regio’s van start gaan.

Leerlingen vertellen over hun ervaringen met ‘Koloniale sporen in mijn buurt’.

Afscheid Wereld Express

• 20 locaties • 15 vrijwilligers • 2000 leerlingen • scholenprojecten, festivals, zorgcentra • van Maasbree tot Haarlem en Breukelen tot Amstelveen, Loenen aan de Vecht en Tilburg

2017 was het laatste jaar voor de Wereld Express, een project dat sinds 2014 liep om de Indische geschiedenis onder de aandacht te brengen. De Wereld Express stond dit jaar op ruim 20 locaties en trok veel bezoekers. Het IHC is alle vrijwilligers die de Wereld Express door de jaren heen onvermoeid bemand hebben zeer dankbaar voor hun tomeloze inzet. Dankzij hen hebben talloze ouderen en jongeren kennis kunnen maken met het verhaal en de geschiedenis van Indië.

Van 2014-2017 stond de Wereld Express op diverse locaties door heel Nederland. Een impressie.

Het verhaal van Indië

• vaste tentoonstelling • vanaf 2010 • nog tot medio 2020 • 46.305 bezoekers • diverse educatieve materialen & projecten • speciale rondleidingen • samenwerkingen

‘Het verhaal van Indië’, een samenwerking tussen het IHC en Museum Bronbeek op initiatief van IHC, is sinds 2010 op landgoed Bronbeek in Arnhem te bezichtigen. Het is een nationale overzichtstentoonstelling die het verhaal van de Nederlandse aanwezigheid in Indië vanaf 1596 vertelt, met de nadruk op de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de nasleep daarvan.

Bezoekers bewonderen de foto’s van Rosa Verhoeven tijdens de opening van de expositie ‘Kopi Susu’ op museum Bronbeek.

Kopi Susu

• 19 november - 11 februari 2017 • foto-expositie & boek • feestelijke opening bezocht door 150 man • lezing in Pakhuis De Zwijger Amsterdam • finissage in 2018

In 1957 propten Rosa’s ouders Indië in een paar hutkoffers en maakten zij, als onderdeel van de laatste grote repatriëringsgolf, de gedwongen oversteek naar Nederland. Meer dan vijftig jaar later reisde Rosa in omgekeerde richting naar Indonesië, als start voor haar fotoproject ‘Kopi Susu’ waarin ze de dynamiek opzoekt tussen Aziatisch en Europees, fictie en geschiedenis, overgeleverde familieverhalen en eigen ervaringen en zo haar bestaan als kind van twee werelden opnieuw vormgeeft.

Fotograaf Rosa Verhoeve vertelt over haar project ‘Kopi Susu’.

Samen met fotografen Rosa Verhoeve, Jan Banning en vormgever Victor Levie, realiseerde het IHC de tentoonstelling ‘Kopi Susu’ op museum Bronbeek, plus het bijbehorende boek. Beiden mochten zich onder veel aandacht en positieve respons verheugen.

Educatief materiaal

Zonder educatie materiaal geen gedegen onderwijs. Het IHC zet zich daarom structureel in om historisch verantwoord educatief materiaal te ontwikkelen. Voornaamste doelgroep van het door het IHC ontwikkelde materiaal zijn leerlingen van het voortgezet onderwijs.

Het IHC heeft de afgelopen jaren verschillende producten (mede)ontwikkeld, zoals de Squla Quiz ‘Missie Nederlands-Indië’, lesbrieven bij het boek ‘Dromen van vrijheid’, de film ‘Arigato’, de NOS documentaire ‘Thuis is ver weg’ en de strip ‘De terugkeer’ waarvan in 2017 ook een Franstalige versie voor de Frans/Belgische markt is verschenen, de game ‘On the ground reporter Indonesia’ en de maandelijkse ‘Oorlogsbron’.

Het IHC zet zich in om het reeds bestaande materiaal onder de aandacht te blijven brengen, en richt zich tevens op het ontwikkelen van nieuw lesmateriaal. Onder de noemer ‘Indië in multiperspectief’ zal het IHC de komende jaren nieuw lesmateriaal ontwikkelen waar docenten en leerlingen meer aan de slag kunnen tijdens de geschiedenislessen.

Kamptekening uit Nederlands-Indië als educatief materiaal in het kader van het project ‘Oorlogsbron van de maand’.

Oorlogsbron van de maand

Samen met de andere drie nationale herinneringscentra Kamp Westerbork, Kamp Amersfoort en Kamp Vught is het IHC in 2017 gestart met het toegankelijk maken van oorlogsbronnen uit eigen collecties via de ‘Oorlogsbron van de maand’. Hierbij gaan leerlingen en docenten via een korte online opdracht heel concreet met (een onderdeel van) de geschiedenis aan het werk.

Meer over de ‘Oorlogsbron van de maand’ vindt u hier.

Publiciteitsfilm

Om het belang van het vertellen van de geschiedenis van Nederlands-Indië, WOII en de dekolonisatie te benadrukken, filmde en fotografeerde het IHC in 2017 een publiciteitsfilm in de klas tijdens de geschiedenisles van een middelbare school. De film zal ingezet worden als publiciteitsmateriaal op andere scholen.

Bekijk de film hier.